O EVROPEJCIMA: Fantazmagorija za nedorasle

Čujem od mudrijaša da je Evropska Unija nadnacionalni ekonomski projekat u kome se njene članice osjećaju suvereno kad žele istaći, očuvati, svoj nacionalni identitet.

S razlogom to govore, jer svakoj državi, svakom narodu i vjeri, sred činovničkog lavirinta izgrađenog u Briselu, stoji na raspolaganje sve ’što ih čini sretnim’. Tome doprinosi i čudo postdemokratije: medijska plutokratija, čije slobodarsko srce, takođe, za svakog živućeg člana Unije, u Briselu, ili u Salcburgu, ili u Frankfurtu, bije.

Da, stvorena je davno Evropska Unija, preostalo je tek, da stvorimo – Evropljane.

Ne Njemce, Francuze, Italijane, Špance… pa i - preostale Balkance koji čekaju ulazak kroz zlatna vrata, već - Evropejce. Političku zajednicu naroda, maltene utopijsku družbu neo-liberalnih članica unutar post-imperijalnog projekta.

Težak zadatak. Ovako, kako sada stvari stoje, Evropska Unija je jedna vrsta nedovršene moderne. Na stazi, na početku utrke ka obećanoj teritoriji obećanog kraljevstva građana, onih koji poimaju slobodu i toleranciju. Da li je to danas moguće kad cvate renesansa religije, a dovršenja nacionalnih identiteta na Balkanu traju li traju?

Uz vrisak, mrgodu, psovke i pozivanja na stare račune. Neizmirene. Usred netolerantnosti i šovenske prakse? Među mnogima i crnogorskom identitetu otvaraju se vrata.

Moguće će sve to biti ako političari EU od menadžera i birokrata u službi brutalnih transnacionalnih korporacija neoliberalnog kapitalizma, nekim čudom, u opštem sociopolitičkom obratu, postanu elita koja će identitete bez moći sliti u moć identiteta.

Što je, takođe, u mnogočemu utopijska zadaća, ako bi je se briselski činovnici i htjeli dohvatiti. Oni su, nažalost, danas, cinici i licemjeri koji su, prvi, usred komocije, okrenuli leđa evropskim idealima. Jer, uistinu, evropski narodi nemaju istinsku moć odlučivanja, evropska politika počesto je područje djelovanja menadžerskih elita, dok je kultura sve više i samo to: medijski spektakl. Festivali, festivali…

Evropski mediji kojiput mi se čine zastrašujuće isprazni. Zaboravljamo li svi mi da, kad mislimo evropska kultura da to nije, odavno već to nije, isto što i kultura Evropske Unije, monstruzna igra medijskih korporacija u službi neoliberalnih finansijskih mamuta. Koje radije plasiraju evropski egocentrizam, negoli vječnu ideju helenske misli koja je na evropskom tlu nekoć produžila da živi punim životom.

Ne, evropska kultura nije kultura Evropske Unije!

I Crna Gora je debelo platila (da li još plaća?!) to klackanje od ’mikro države’ do ’države socijalne pravde’. Što bi moja matera rekla: ’a nije ti to, sine, isti par rukavica!’.

Zato je i kultura naša danas rascijepljena jabuka srpskog i crnogorskog, a oboje bez sebe samih; kulture manjina da i ne pominjem, toliko im je tijesno bilo među ovo dvoje! To, biti jedinstvena a složena, kompaktna a heterogena, jeste uspjelo, a i to nekoć bijaše, Americi.

Koja je oformila političku moć bez obavezujućeg kulturnog identiteta i svakome po potrebi taj identitet dozvolila. Dala je svjetskoj civilizaciji ’sveamerički identitet’, unutar koga su šćućureni mnogi identiteti, kao folklorne razglednice u albumu zvanom kultura Amerike. Dok je u ‘našoj’ Evropskoj Uniji na snazi osobeni identitet bez političke moći. Ne pluralni, već parcijalni.

Dakle, kad je identitet u pitanju, Evropa je ideja, a Evropejca naći nije lako. Osobito danas, kad u njoj i iz nje tumara mnoštvo svijeta iz posve drugih kultura, Evropi predstoji teška a sveta zadaća, da od stanja rovite globalizacije naraste u aksiom mondijalizacije.

Temeljita transformacija i sveukupna afirmacija svih oblika multikulturalizma, potreba je evropske kulture. A potom, silinu raznolikosti svih čestica evropskih naroda harmonizirati, oblikovati u evropski patriotizam.

Je li to moguće? Nije li jedan od putova da se ka tom lijepom cilju stigne, da se do kraja osigura trajnost Evropske Unije i Evropljanina kao građanina svijeta, da od utopije lađa doplovi do geopolitičke tvrđave u luci ljudskog blagostanja - da se ugledamo na Ameriku?! Nije li i ka tome putu kurs – utopija?

Modifikovani američki model nacije unesen u naciju Evrope, moguće je rješenje dilemi koju postavlja ova kratka elaboracija crnogorskog pisca o Evropljaninu. Jer, ko je i što je ta Amerika, ako ne Druga Evropa?

Što da Evropa ne postane Druga Amerika?

Pa mi već ulazimo u tunel postpolitičke i postdemokratske epohe. Stiže vrijeme koje vapije za ideolozima Nove Evrope koji će dio rješenja naći u novom prosvjetiteljstvu (čitaj: prosvijećena despotija) i naukovanju njemačkog  klasičnog idealizma, Marksa i nove misli evropskih filozofa potonje decenije.

Samo da se, nedaobog, dotad sve ne oburda kao što je pala čovječna politička tendencija o Jugoslovenima kao nacionu Jugoslavije.

U koju je doskora (ima nas još takvih u životu) vjerovao nemali broj stanovnika te tople zemlje. Ostala je grupica nostalgičnih koja s vremena na vrijeme progovori nadom da će se i evropski nacion spasti.

Bilo bi šteta da pijene, nepovratno šteta.