Ilon Mask – od humanitarca do promotera desničarskih mimova

Nekada viđen kao inovativni vizionar, Ilon Mask je doživio ogromnu transformaciju u očima javnosti. Njegova sve češća uključenost u kontroverzne političke diskusije i podrška radikalnim idejama izazvali su brojne polemike, dovodeći u pitanje njegovu ulogu u društvu, ističe u analizi urednik tehnološke ruibrike Guardiana Aleks Hern.

Da je nekada ranije izvršni direktor neke od najvećih svjetskih kompanija uz izraz odobravanja podijelio izmišljeni naslov koji su objavili lideri fašističke partije to bi bila velika vijest. Kada je u pitanju Ilon Mask, to je bio jedan sasvim običan četvrtak.

Iako nije uobičajeno da ono što Mask objavi nestane sa mreže, objava u kojoj je prenio saopštenje koje je podijelila Ašlea Sajmon, zamjenica lidera partije „Britain First“, sa lažnim naslovom Telegrapha o logorima za pritvor na Foklandskim ostrvima za engleske izgrednike, izbrisan je ubrzo nakon što je poslat. U 30 minuta koliko je bio na platformi X, društvenoj mreži koja se ranije zvala Twitter i koju je Mask kupio 2022. godine, post je prikupio skoro dva miliona pregleda.

Otkako su nemiri širom Britanije počeli prošle sedmice, Maskova glasna kritika vlade iznenadila je mnoge. Ali ovo je samo najnoviji primjer milijarderovog napredovanja na putu radikalizacije.

Nakon što je stekao bogatstvo tokom tehnološkog buma poznatog kao dotcom, a zatim ga povećao svojim učešćem u PayPalu, Mask je 2004. godine investirao u Teslu, postavši na kraju izvršni direktor kompanije. U to vrijeme, Mask se predstavljao onako kako biste mogli očekivati od bivšeg softverskog izvršnog direktora koji vodi kompaniju za električna vozila – govorio je naširoko o opasnostima klimatskih promjena, dok je lansirao i ulagao u druge projekte kao što su SpaceX, OpenAI i The Boring Company, koji su se svi mogli prodati kao dio opšte vizije poboljšanja budućnosti čovječanstva.

Međutim, oko 2020. godine, Maskov javni profil počeo je da se mijenja. Oduvijek je bio prilično angažovan korisnik Twittera, ali kako je pandemija počela, počeo je mnogo učestalije da se oglašava, doživjevši prve sukobe sa svijetom zbog proveravanja činjenica: ležerne tvrdnje o opasnosti ili trajanju pandemije dovele su do poziva da mu se nalog suspenduje zbog širenja dezinformacija.

U privatnom životu, Maskovi odnosi sa porodicom bili su u haosu. Njegova veza sa Kler Bušer, poznatijom kao muzičarka Grajms, počela je da se raspada 2021. godine. Bušer, majka troje od najmanje 12 Maskove djece, na kraju je završila na sudu zbog prava na starateljstvo.

Prema njegovom biografu, Volteru Ajzaksonu, u tom periodu Mask je počeo da šalje „desničarske mimove i teorije zavjere“ Grajms, koja je odgovorila: „Da li je ovo sa 4chan-a ili tako nešto? Zvučiš kao neko sa krajnje desnice“.

Istovremeno, njegova kćerka Vivijan je otkrila da je transrodna osoba i promijenila ime, izjavljujući da više ne želi da „ima nikakve veze sa svojim biološkim ocem“.

Sam Mask je naveo Vivian kao razlog za svoje političke promjene, rekavši popularnom psihologu Džordanu Pitersonu da je „izgubio [svog] sina, u suštini“, i zaključio da je njegov sin „mrtav, ubijen od strane virusa woke uma“.

„Za mnoge ljude koji su radikalizovani postoji formativno lično iskustvo koje stvara kognitivni otvor za njihovo putovanje ka radikalizaciji“, rekao je jedan stručnjak za radikalizaciju, koji je želio da ostane anoniman zbog straha od odmazde.

„Za Maska izgleda da je promjena njegove kćerke bila taj otvor za njega“, istakao je on dodavši da vjeruje da je Mask u suštini čovjek sa gotovo nikakvim principima „osim onih koji će ga obogatiti, kao i neko sa dubokom potrebom za pažnjom i potrebom za afirmacijom. On to i dobija u izobilju od krajnje desnice otkako je započeo svoju radikalizaciju udesno, a izgradio je za sebe najveću svjetsku eho komoru, koja će samo nastaviti to i da podstiče. Važno je napomenuti i da on rijetko, ukoliko to uopšte i čini, shvata posljedice svojih postupaka, uspijevajući u pokušajima da maltretira realnost da se uskladi sa njegovim vjerovanjima”, dodao je ovaj stručnjak za radikalizaciju.

U julu je Mask najavio osnivanje političkog akcionog komiteta, America Pac, koji bi „uglavnom, ali ne u potpunosti” podržavao Republikansku partiju, jer ona podržava „meritokratiju i individualnu slobodu”. Mask nije precizirao koliko namjerava da donira za Pac, ali raniji izvještaji su sugerisali da razmatra mogućnost da donira čak 45 miliona dolara mjesečno.

Obim Maskove političke transformacije čak je naveo neke da se zabrinu za njegovo blagostanje. U martu je rekao da je "gotovo uvijek" trijezan tokom svojih sesija objavljivanja na mreži X, te da njegova upotreba ketamina za liječenje depresije nije povezana sa njegovim prisustvom na društvenim mrežama.