Pedro Sančez prolazi kroz „pakao pred Božić“

Da premijer Španije Pedro Sančez prolazi kroz „pakao pred Božić“ tvrdnja je opozicione konzervativne Narodne partije (PP), izrečena od strane portparolke Kuke Gamare, dok on pokušava da se odbrani od niza istraga o korupciji koje uključuju članove njegove porodice – i njegove partije, piše Politico.

Saveznici socijalističkog lidera insistiraju da su skandali dio politički motivisanog lova na vještice, koji se poklapa s njegovim poteškoćama u očuvanju krhke parlamentarne većine.

„Vlada Pedra Sančeza nalazi se na kritičnoj prekretnici, u veoma teškoj situaciji”, rekao je politikolog Luis Orijols, autor knjige „Demokratija rovova” („Democracia de trincheras”).

„Njegov prethodni mandat bio je dug i veoma uspješan u smislu zakonodavnih rezultata i parlamentarne stabilnosti – ali sada je situacija potpuno suprotna.”

U toku su tri odvojene istrage koje se odnose na ljude bliske Sančezu: jedna protiv njegove supruge, druga protiv njegovog brata i treća zbog navodnih malverzacija visokih funkcionera njegove partije.

Porodične afere

Sančezova supruga, Begonja Gomez, pod istragom je od aprila zbog optužbi da je koristila svoj položaj kao supruga premijera da utiče na dodjelu državnih ugovora. Takođe se istražuje zbog navodnog prisvajanja softvera sa Univerziteta Complutense, gdje je radila. Dana 18. decembra, po treći put se pojavila pred sudijom koji vodi istragu, negirajući bilo kakvu krivicu.

U drugom slučaju, Sančezov brat muzičar – David Sančez – istražuje se zbog navodnih nepravilnosti prilikom njegovog zapošljavanja kao direktora Kancelarije za izvođačke umjetnosti u jugozapadnoj pokrajini Badajoz. On treba da svjedoči pred sudom 9. januara.

Pravne prijave koje su pokrenule obje istrage podnijela je krajnje desničarska organizacija Manos Limpias, što su Sančezovi saveznici okarakterisali kao dio desničarske kampanje – u kojoj učestvuju mediji i politički pristrasni sudije – s ciljem da oslabe njegovu vladu.

„Znamo da žele da vas pritisnu preko vaše porodice, znamo da vas napadaju zato što predstavljate najbolje od napretka u Španiji“, rekla je Maria Hezus Montero, ministarka finansija i zamjenica sekretara Socijalističke radničke partije (PSOE), Sančezu na nedavnom mitingu.

U aprilu, kada je istraga protiv njegove supruge započela samo pet mjeseci nakon formiranja nove koalicione vlade, Sančez je zaprijetio ostavkom zbog onoga što je nazvao pokušajem „dehumanizacije i delegitimizacije političkog protivnika kroz skandalozne i lažne optužbe“.

Iako su oba slučaja koja se odnose na članove porodice dominirala naslovima u desničarskim novinama, nijedan do sada nije doveo do optužnica, a mnogi posmatrači očekuju da će na kraju biti odbačeni.

Međutim, druga istraga – koja se odnosi na aktivnosti biznismena Víctora de Aldame – vjerovatno će biti mnogo štetnija. Aldama tvrdi da je bio posrednik u plaćanju provizija članovima vlade u zamjenu za dodjelu javnih radova privatnim firmama.

Optužbe protiv socijalista za korupciju

Hoze Luis Abalos, bivši ministar transporta i javnih radova i važna figura u PSOE, bio je umiješan nakon što je u februaru uhapšen njegov bliski savjetnik Koldo García.

Iako je PSOE brzo reagovao izbacivanjem Abalosa (koji negira krivicu), Aldama je iznio dodatne optužbe koje uključuju i druge istaknute socijaliste, najnovije tokom svjedočenja pred sudom 17. decembra.

Iako Aldama nije dostavio čvrste dokaze koji bi potvrdili njegove tvrdnje, opozicija je predstavila tri odvojene istrage kao dokaz da je administracija trula iznutra.
„Apsolutno je kukavičluk reći da su progonjeni“, rekla je portparolka PP-a Gamara. „Ne, nisu progonjeni – ovo su činjenice, to je krivični zakonik“

Pablo Simon, politikolog sa Univerziteta Carlos III u Madridu, kaže da, osim pravnih posljedica, sve tri istrage imaju politički domino efekat. „Vlada gubi kontrolu nad agendom, pa nije u mogućnosti da osigura da se govori o temama koje ona želi – poput ekonomije“.

Sa snažnim rastom, kontrolisanom inflacijom i stabilnim otvaranjem novih radnih mjesta, Španija se našla na vrhu nedavne liste magazina The Economist o najbolje performansnim ekonomijama u svijetu. Ipak, vlada Pedra Sančeza nije uspjela da iskoristi ove pokazatelje zbog stalnih napada vezanih za korupciju i potrebe da brani ustupke koje je napravila kako bi održala parlamentarnu većinu.

Ako se skandal s Aldamom proširi, Simon kaže da bi „to moglo značiti da podrška vladi postane politički toksična“ za druge partije.

Krhka koalicija

Za sada, mlađi koalicioni partner – lijevo orijentisana partija Sumar – ostaje uz PSOE. Međutim, s obzirom na to da većina zavisi od širokog spektra partija, uključujući katalonske i baskijske nacionaliste, stabilnost vlade je klimava.

To je postalo očigledno kada je katalonska separatistička partija Hunts, najnemirniji saveznik Sančeza, ovog mjeseca predložila izglasavanje nepovjerenja u narednim sedmicama, tvrdeći da nije ispunio ranije obaveze. Hunts, partija samoprognanog Karlosa Pudždemona, ne očekuje se da će sprovesti ovu prijetnju. Umjesto toga, to se vidi kao pokušaj da se iz Madrida iznude dodatni ustupci, poput poboljšanog finansiranja za Kataloniju.

Međutim, sposobnost Huntsa da blokira budžet za 2025. godinu, koji je trenutno u fazi pregovora, smatra se konkretnijom prijetnjom za Sančeza.

„Pravi test će biti budžet, to je de facto glasanje o povjerenju španskoj vladi u naredna tri mjeseca“, rekao je Orijols.

Različite partije koriste budžet kao pregovarački alat. Nepredvidivost saveznika znači da premijer nije bio u mogućnosti da odobri budžet za 2024. godinu prošle godine.

Njegov bivši koalicioni partner, krajnje lijevi Podemos, takođe postavlja teške zahtjeve u zamjenu za ključnu podršku većini – uključujući prekid diplomatskih odnosa s Izraelom i uvođenje radikalnih ograničenja na kirije za stanove.

Ovi faktori, kada se uzmu zajedno, znače da je prijetnja urušavanja vlasti u parlamentu značajna.

„Sprečavanje usvajanja budžeta po drugi put zaredom jasno bi pokazalo da Pedro Sančez ne kontroliše parlamentarnu većinu“, rekao je Orijols.