Njemačka desnica traži izborni legitimitet od Trampove administracije

AfD koristi podršku Ilona Maska kako bi se približila Donaldu Trampu – i postala prihvatljivija kod kuće uoči nacionalnih izbora.

Njemačka nacionalistička desnica sve više traži ideološke saveznike u inostranstvu kako bi stekla legitimitet koji joj je potreban u zemlji.

To je bilo očigledno na konvenciji desničarske Alternative za Njemačku (AfD) u subotu, kada je Alis Vajdel, kandidatkinja stranke za kancelara, zahvalila milijarderu i tehnološkom magnatu Ilonu Masku što je prenosio događaj uživo na svom X nalogu. Događaj su pogledali milioni ljudi širom svijeta, čime je stranka dobila mnogo veću pažnju nego što je navikla.

„Željela bih da se zahvalim Ilonu Masku, koji uživo prenosi ovu partijsku konferenciju kako bi svi mogli da vide za šta se bavimo politikom“, rekla je Vajdel tokom govora, uz oduševljeni aplauz prisutnih. „Svi treba da vide“. Prelazeći na engleski, dodala je: „Sloboda govora“.

AfD je dobio novu energiju zahvaljujući Maskovojoj podršci uoči nacionalnih izbora 23. februara. Ne samo da promoviše stranku na svojoj platformi, već lideri AfD-a vide Maska, bliskog savjetnika novoizabranog predsjednika Sjedinjenih Američkih Država Donalda Trampa, kao ključnu vezu s budućom američkom administracijom.

U znak želje za uspostavljanjem bližih odnosa, delegati AfD-a usvojili su u subotu odluku o izgradnji bližih odnosa između Njemačke i SAD-a, a posebno s budućom Trampovom administracijom. Mark Jongen, član Evropskog parlamenta iz AfD-a, opisao je ovu odluku kao „zahvalnost“ Masku.

AfD, stranka bliska Rusiji, koja zagovara bliže odnose s Kremljom, nije poznata po snažnoj proameričkoj orijentaciji. Naprotiv, mnogi političari AfD-a preziru ono što vide kao američku poslijeratnu dominaciju Njemačkom. U nedavnom intervjuu za američki konzervativni dvomjesečnik, Vajdel je izjavila da su Njemci „poražen narod“ i sugerisala da je Njemačka „rob“ SAD.

Međutim, za lidere AfD-a, Tramp bi mogao da redefiniše ulogu Amerike u svijetu i da postane bliski saveznik.

Vajdel je to nagovijestila tokom govora na konvenciji, implicirajući da bi vlada pod vodstvom AfD-a bila jedinstveno pozicionirana da uspostavi jake veze i s Kremljom i s Trampovom administracijom – čime bi Njemačka, u još daleko nerealnom scenariju da AfD vodi vladu nakon februarskih izbora, postala most između Vladimira Putina i Trampa.

AfD je „jedina stranka koja ima otvorene kanale komunikacije i prema Istoku i prema Zapadu“, rekla je.

Branioci AfD-a u inostranstvu

Trampova administracija još nije jasno izrazila podršku AfD-u, ali Maskovo zagovaranje stranke barem je izazvalo određeno interesovanje na visokim mjestima.

Ranije ovog mjeseca, novoizabrani potpredsjednik SAD Džej-Di Vens ponovo je objavio na X-u prevod na engleski Maskove kolumne u njemačkim novinama Welt am Sonntag, u kojoj je AfD nazvao „posljednjom iskrom nade“ za zemlju.

„Ne podržavam nijednu stranku na njemačkim izborima, jer to nije moja zemlja i nadamo se da ćemo imati dobre odnose sa svim Njemcima“, napisao je Vens. „Ali ovo je zanimljiv članak“.

Vens je nastavio da brani stranku, tvrdeći da „američki mediji kleveću AfD nazivajući ga nacističkim“.

Mnogi njemački mainstream lideri, uključujući konzervativce, upozorili su da AfD promoviše nacističku ideologiju; u međuvremenu, njemačka savezna agencija za unutrašnju obavještajnu službu klasifikovala je stranku kao sumnjivu desničarsku ekstremističku organizaciju. Lider stranke u istočnoj njemačkoj pokrajini Tiringiji, Bjorn Hoke, proglašen je krivim za korišćenje zabranjenog slogana koji su koristile Hitlerove jurišne trupe SA; njemački sud je jednom presudio da se Höcke s pravom može nazvati fašistom.

Odbrana stranke od nekog od Vensovog ugleda potkopava upozorenja njemačkih zvaničnika, potencijalno legitimišući AfD među biračima. Takođe postavlja pitanja o vjerovatnoj toplini odnosa između Trampove administracije i sljedeće njemačke vlade, koju, prema trenutnim anketama, vjerovatno predvodi konzervativni kandidat za kancelara Fridrih Merc.

Merzovi konzervativci, poput drugih njemačkih parlamentarnih partija, obećali su da neće sarađivati sa AfD-om. Međutim, lideri stranke igraju na duge staze, nadajući se da će vremenom steći dovoljnu popularnost da ih druge partije ne budu mogle isključiti.

Još uvijek nije jasno da li će podrška Maska AfD-u pomoći u tom smislu, iako ankete pokazuju da je stranka postala popularnija u posljednjim sedmicama. AfD je na drugom mjestu iza njemačkih konzervativaca u anketama, sa podrškom od oko 21 odsto.

Takođe, postoje i drugi izvori strane podrške, mnogo bliži kući, koji bi mogli koristiti AfD-u.
Jedan od najvećih podsticaja za stranku mogao bi doći iz Austrije, gdje su uspjesi Herberta Kikla i njegove desničarske Slobodarske partije (FPO) — koji izgledaju spremni da preuzmu vlast u Beču nakon što su propali koalicioni pregovori među glavnim partijama ranije ovog mjeseca — osnažili lidere njemačke krajnje desnice, koji u Austriji vide putokaz kako bi i oni jednog dana mogli doći na vlast.

Lideri AfD-a smatraju FPO svojom „sestrinskom partijom“ i vjeruju da bi, ako njihova austrijska rođaka preuzme vlast, to moglo dodatno destigmatizovati AfD u očima njemačkih birača.

„Austrija je ispred nas u smislu razvoja“, napisao je Hocke, lider AfD-a u Tiringiji, u objavi na mreži X.

Prigrljivanje ekstremizma

Prije samo godinu, situacija za AfD nije izgledala tako optimistično.

U januaru prošle godine, ogorčeni Njemci masovno su izašli na ulice protestujući protiv radikalne desnice, nakon što je istraživački izvještaj Correctiva otkrio da su političari AfD-a prisustvovali sastanku desničarskih ekstremista, na kojem je diskutovan „glavni plan“ za masovno protjerivanje migranata i „neasimilovanih građana“. Učesnici su taj plan eufemistički nazvali „remigracija“.

Održani protesti, koji su okupili milione ljudi širom zemlje, činilo se da su nanijeli štetu AfD-u – natjeravši mnoge Njemce da se zapitaju da li su demonstranti zaustavili rast stranke. Čak se i liderka francuske krajnje desnice Marin Le Pen distancirala od AfD-a, makar samo u pokušaju da svoju partiju prikaže prihvatljivijom za francuske birače.

Godinu kasnije, međutim, AfD se u velikoj mjeri oporavio i približava rekordno visokim rezultatima u anketama koje je bilježio prije protesta. U međuvremenu, Tramp je izabran uz platformu koja je uključivala obećanje o masovnim deportacijama.

Ilustracija kako ekstremističke ideje brzo mogu postati normalizovane uz malo retoričke podrške „prijatelja“ stranke sa druge strane Atlantika jeste činjenica da su nacionalni lideri AfD-a, koji su ranije izbjegavali eufemizam „remigracija“ zbog kontroverze, sada potpuno prigrlili taj termin.
Tokom svog govora na konvenciji AfD-a, Vajdel je obećala da će zatvoriti njemačke granice i sprovesti „masovne repatrijacije“ kada dođe na vlast.

„Moram vam iskreno reći: ako se to zove remigracija, onda se jednostavno zove remigracija“, izjavila je Vajdel uz gromoglasan aplauz.