Euroskeptička Centristička stranka Norveške odlučila je da napusti vladu u četvrtak, navodeći neslaganje oko usvajanja energetskih politika Evropske unije. Ovaj potez ostavlja Laburističku stranku koja pripada lijevom centru da upravlja sama, samo osam mjeseci prije izbora u zemlji.
Oglasivši ovu odluku, ministar finansija Trigve Slagsvold Vedum, označio značajnu promjenu u političkom pejzažu, jer oduzima premijeru Jonasu Gahru Storeu njegovog jedinog koalicionog partnera. Odlazak stranke takođe uklanja osam ministara iz njegovog kabineta, uključujući ministre odbrane, finansija i pravde.
Laburistička stranka, koja je na vlasti od 2021. godine, sada će imati zadatak da upravlja sama do narednih izbora zakazanih za septembar. Međutim, stranka nema većinu u parlamentu i suočava se sa teškim izazovom, jer su prema nedavnim ispitivanjima javnog mnjenja u zaostatku za desničarskim partijama.
Iako Norveška nije članica Evropske unije, ona je članica NATO-a i održava bliske odnose s EU. Storeova vlada je bila zainteresovana za očuvanje tih veza, naročito zbog sve većih briga o mogućem trgovinskom ratu između Evrope i Sjedinjenih Američkih Država.
„To bi stvorilo sumnju u kredibilnost sporazuma (s EU) u trenutku kada je on važniji nego ikad, po mom mišljenju“, izjavio je Store na press konferenciji nakon odlaska Centrističke stranke.
Odluka Centrističke stranke dolazi nakon dugotrajnog protivljenja njenog stava prema Laburističkoj stranci koja je težila usvajanju EU direktiva o energetskim politikama. Laburistička stranka je nastojala da implementira EU direktive u vezi sa potrošnjom obnovljivih izvora energije, energetskom efikasnošću u zgradama i ukupnom energetskom efikasnošću.
S druge strane, Centristička stranka se protivi tim mjerama, tvrdeći da bi one ugrozile autonomiju Norveške. Vedum je jasno stavio do znanja da Centristička stranka neće podržati ove politike, naglašavajući da stranka želi da vrati nacionalnu kontrolu nad energetskim propisima. „Zaključak za nas je da Centristička stranka ne želi biti dio ovog razvoja“, izjavio je Vedum. „Želimo da vratimo više nacionalne kontrole“.
Premijer Store, koji se bori za novi mandat na čelu Laburističke stranke, suočava se sa pitanjima da li je i dalje najbolji lider za stranku pred septembarske izbore.
Pitanje članstva u EU već dugo predstavlja osjetljivu temu u Norveškoj. Zemlja je odbila članstvo u EU na referendumima održanim 1972. i 1994. godine, a ovo pitanje i dalje ostaje jedno od najdjelotvornijih političkih pitanja u nordijskoj naciji. Iako nije članica EU, Norveška je dio Evropskog ekonomskog prostora (EEA), što omogućava slobodan protok ljudi, robe, usluga i kapitala između EU i zemalja koje nisu članice EU, poput Norveške, Islanda i Lihtenštajna.
Odnos Norveške s EU je složen, jer Norveška nije dio EU carinske unije, zajedničke poljoprivredne i ribarske politike, monetarne unije, trgovinske politike, spoljne i sigurnosne politike niti pravde i unutrašnjih poslova. Ipak, Norveška je tokom godina usvojila hiljade EU pravila i propisa kako bi održala odnos s EU, iako ima malo ili nimalo uticaja na njihovo kreiranje.
Dvije trećine norveškog izvoza ide u EU, što ovu organizaciju čini ključnim ekonomskim partnerom. Laburistička stranka je tvrdila da je održavanje snažnih veza s EU od ključne važnosti za norveške industrije, naročito u svjetlu prijetnji američkog predsjednika Donalda Trumpa u vezi sa tarifama i mogućeg trgovinskog rata između Atlantskih država. U tom smislu, Laburistička stranka je nastojala da implementira EU direktive, nadajući se da će osigurati konkurentnost norveških preduzeća na evropskom tržištu.
S obzirom na to da je Centristička stranka sada napustila vladu, naredni mjeseci biće ključni za Laburističku stranku Storea dok se pripremaju za izbore koji bi mogli promijeniti smjer budućih odnosa Norveške sa EU.
Komentari (0)
POŠALJI KOMENTAR