Evropa diže nebeski štit nad Ukrajinom: 120 borbenih aviona za zaštitu od ruskih napada

Evropske vazduhoplovne snage sa 120 borbenih aviona mogle bi biti raspoređene da obezbijede nebo od ruskih napada na Kijev i zapadnu Ukrajinu, a da pritom ne izazovu širi sukob sa Moskvom, navodi se u planu koji su izradili vojni stručnjaci.

Skaj šild (nebeski štit) bio bi evropska zona vazdušne zaštite kojom bi se upravljalo odvojeno od NATO-a, kako bi se zaustavile ruske krstareće rakete i dronovi da napadaju gradove i infrastrukturu.

To bi potencijalno djelovalo kao dio "primirja na nebu" koje je ove nedjelje predložio ukrajinski predsjednik Volodimir Zelenski. Pokrivao bi tri nuklearne elektrane u Ukrajini i gradove Odesu i Lavov, ali ne i liniju fronta ili istok zemlje. Prema nedavno objavljenom dokumentu, mogao bi "postići veći vojni, politički i društveno-ekonomski uticaj od 10.000 evropskih kopnenih trupa".

- Implementacija Skaj šilda bila bi važna komponenta jačanja Evrope, garantujući bezbijednost Ukrajine efikasno i delotvorno - rekao je Gabrielius Landsbergis, bivši ministar spoljnih poslova Litvanije.

Iako se o varijantama prijedloga raspravljalo bez napretka otkako je Rusija pokrenula invaziju na Ukrajinu u februaru 2022. nova verzija plana dobila je novi podsticaj ove nedjelje nakon oštrog sastanka Zelenskog sa američkim predsjednikom Donaldom Trampom. Od tada, SAD su zaustavile vojnu pomoć i razmjenu obavještajnih podataka sa Kijevom, što je dovelo do brze spoznaje u Evropi da će kontinent morati da preuzme vodeću ulogu u podršci Ukrajini, navodi Gardijan.

Zapadni politički krugovi su zabrinuti da bi to moglo dovesti do opasne eskalacije neprijateljstava ako avioni bilo koje strane budu napadnuti ili oboreni. Međutim, pristalice plana tvrde da je "nizak rizik za pilote Skaj šilda" jer se Moskva od početka 2022. nije usudila da leti svojim borbenim avionima dalje od postojećih linija fronta.

Rusija rutinski napada Ukrajinu raketama i bespilotnim letjelicama dugog dometa, a vjeruje se da bi borbene patrole mogle pomoći Kijevu da ih eliminiše. U srijedu je ukrajinska vojska saopštila da je Rusija lansirala 181 bespilotnu letjelicu i četiri rakete. Iako je većina bespilotnih letjelica oborena, jedna osoba je ubijena u južnom gradu Odesi, a infrastruktura u regionu je bila meta, saopštile su lokalne vlasti. Ukrajina ima manje raketa od Rusije, ali od jeseni koristi rakete ATACMS i storm šedou za gađanje ciljeva u Rusiji.