Bešlin o protestima: Vojvođansko proljeće u novembru

Istoričar Milivoj Bešlin izjavio je večeras da u građanskim i studentskim protestima koji se odvijaju u Novom Sadu i Vojvodini vidi "naznake i političke i još mnogo važnije društvene subjektivizacije Vojvodine".

„Novi Sad i Vojvodina predvode proteste, oni diktiraju trendove. Meni ovo zaista liči na vojvođansko proljeće u novembru“, rekao je Bešlin na tribini „Ima li Vojvodina snage za autonomiju“, koja je organizovana povodom deset godina od smrti vojvođanskog istoričara Ranka Končara (1938-2014).

On je dodao da Vojvodina mora vlastitim snagama da se izbori za autonomni položaj unutar Srbije.

„Danas prvi put poslije nekoliko decenija vidimo da u Vojvodini nastaje jedan protestni pokret koji čini Vojvodinu različitom u odnosu na druge djelove Srbije i govori o tome da je ovdje danas u pitanju nešto više od jedne tragedije, od ubistva 15 ljudi zbog naprednjačke korupcije“, istakao je Bešlin.

Prema njegovim riječima, odlaskom ultranacionalističkog i mafijaškog režima Aleksandra Vučića, moraće da se dovedu u pitanje sve ključne postavke tog centralističkog i nacionalističkog sistema, pa tako i da se otvori pitanje autonomije Vojvodine.

Glavna urednica portala Autonomija Branka Dragović ocijenila je da su današnji protesti zapravo bumerang za jogurt revoluciju, kojom je 1988. godine režim Slobodana Miloševića srušio vojvođansku autonomiju, odnosno kada su srušene tadašnje institucije.

„Protesti su bumerang za jogurt revoluciju. Ljudi sada traže: vratite nam institucije, propise. Dakle, vratite nam ono što se rušilo u jogurt revoluciji“, kazala je Dragović.

Ocijenila je da je centralistički model upravljanja konstanta kada je Srbija u pitanju i dodala da protiv autonomije Vojvodine u Srbiji vlada politički konsenzus.

„Srbija je jedna izborna jedinica, a toga nema nigdje u Evropi. Vojvodina bi morala biti posebna izborna jedinica da bi uopšte imala svoje političke predstavnike. Nije moguće napraviti regionalnu političku scenu sa ovakvim političkim sistemom“, rekla je Branka Dragović.

Predsjednica Helsinškog odbora za ljudska prava u Srbiji Sonja Biserko ocijenila je da su masovni protesti u Srbiji doveli do razbijanja straha među građanima i otvorili perspektive za novu politiku.

„Vjerujem da je došlo do kraja jedne epohe i politike koja je unesrećila cio region, a i samu Srbiju“, naglasila je Sonja Biserko.

Prema njenim riječima, Novi Sad i drugi gradovi u Vojvodini su se u protestima „napokon oglasili na pravi način“.

„A da li će to dovesti i do većih zahtjeva kada je u pitanju autonomija Vojvodine, ostaje da se vidi“, kazala je Sonja Biserko.

Dodala je da je najnoviji popis pokazao da u Vojvodini Srbi čine 65 odsto stanovništva, što je značajno ispod onoga što su nacionalisti očekivali.

„Uprkos etničkom inžinjeringu, Vojvodina je uspjela da sačuva svoj identitet“, ocijenila je Sonja Biserko.

Dodala je da je pogubni centralizam u Srbiji, koji je „zacementiran“ Ustavom iz 2006. godine, Vojvodinu sveo na najvećeg gubitnika od svih djelova nekadašnje Jugoslavije.

“Vojvodina je uvijek tretirana kao ratni plijen, tako su je uvijek posmatrali srpski nacionalisti, na čelu sa Dobricom Ćosićem”, rekla je Sonja Biserko.

Aleksandra Jerkov iz Regionalne akademije za razvoj demokratije kazala je da je Vojvodina centar političkih dešavanja, mjesto odakle kreće promjena, prostor kojim može da služi kao uzor svima drugima u Srbiji.

Ona je ocijenila je da autonomija Vojvodine nikada nije bila poželjna u Srbiji.

„Odnos prema ratnim zločinima i suočavanju sa prošlošću, odnos prema ženskim ljudskim pravima i odnos prema autonomiji Vojvodine su tri stvari o kojima u takozvanoj beogradskoj političkoj eliti vlada konsenzus“, navela je Jerkov.

Na tribini je promovisana posthumno izdata knjiga Ranka Končara „Istorijskim mišljenjem do razumevanja prošlosti i sadašnjosti“, koju je priredio Milivoj Bešlin.