SPC na Prevlaci planira monumentalne divlje objekte, član odbora za gradnju Drekalović, vlasnik „KIPS”-a

Piše: Vladimir Jovanović

 U povodu zbivanja oko „krstionice” na Mihiljskoj prevlaci kod Tivta, mitropolit crnogorsko-primorski SPC Amfilohije Radović je kazao da je „dao blagoslov samo za donji dio krstionice a ne da se ona podigne kao crkvica i da su otac Miajlo Backović i iguman Benedikt to URADILI U NADI DA ĆE TAKO POKRENUTI I OBNOVU SAMOGA HRAMA”.

 Prema dostupnim podacima, „Odbor za izgradnju Manstira Miholjska prevlaka” fomiran je 11. oktobra 2017. godine. Na čelu odbora je Amfilohije. Odbor broji ukupno 20 članova.

 Sekretar odbora je Backović, rođen i odrastao u Johanesburgu (Južnoafrička Republika), bivši pripadnik Vojske Jugoslavije i učesnik rata, nosilac odlikovanja ruske vojske. Nema svršenu visoku teološku školu.

 Iguman Benedikt Jovanović, rođen je i odrastao u Sjenici - Srbija. Kao ni Backović, nema svršeni bogoslovski fakultet. U bratiji na Prevlaci nalaze se još par osoba koje nijesu državljani Crne Gore.

 Jedan od predvodnika aktulenih protesta na Prevlaci je, prema ruskoj „РИА Новости”, „bivši počasni konzul Ruske Federacije u Crnoj Gori Boro Đukić (Боро Джукич)”. Podgoričke „Vijesti” izvještavaju kako su „iz Srbije i BiH počeli da dolaze na Prevlaku i ‘volontiraju’ u čuvanju krstionice”, etc.

 U „Odboru za izgradnju Manstira Miholjska prevlaka” je i Risto Drekalović, vlasnik preduzeća za preprodaju građevinskoga materijala „KIPS” iz Podgorice. On ima veleprodajni objekat u Radanovićima, nedaleko od Miholjske prevlake. Na konstitutivnoj śednici odbora Drekalović je śedio desno od Amfilohija.

 Prema Krivičnome zakonu Crne Gore, za građenje bez prijave gradnje predviđena je kazna od šest mjeseci do pet godina. Pod udar zakona spadaju i sva lica koja su pružila podršku nelegalnome investitoru.

 „Krstionica” na Prevlaci miholjskoj je „sazidana” na betonskoj platformi u moru. Prema Zakonu o državnoj imovini, more je vlasništvo države. Nikakve građevinske dozvole SPC nije dobila.

 Međutim, čak nezavisno od „krstionce”, kako su mediji ranije objavili, građevinski radovi na kompleksu Prevlake izvode se bez konzervatorskih uslova godinama unazad: hiljade su kvadrata ugrađenih ukrasnih ploča, armature štrče na sve strane, deponuje se građevinski materijal.

 U studiji Ministarstva održivoga razvoja i turizma iz 2015. navodi se da je na Prevlaci miholjskoj „arheološki lokalitet izložen kako spoljašnjim uticajima, tako i nebrigom držaoca”, a da su „na kulturnome dobru u dva perioda vršeni radovi bez saglasnosti nadležnih institucija”. Nikakvih sankcija, koliko je poznato, nije bilo.

 Amfilohije je prije par dana kazao da masivna gradnja na Prevlaci tek treba da počne – u maju ove godine. Objavljeni su neki nacrti s građevinama monumentalnih dimenzija.

„Odbor za izgradnju” na Miholjskoj prevlaci ranije je zaključio da će se „manastir izgraditi do 2020. godine i u njemu će biti obilježen jubilej - 800 godina od osnivanja Zetske episkopije, odnosno Mitropolije crnogorsko-primorske”.

Podśetimo, Miropolija crnogorsko-primorska osnovana je Ustavom SPC 1931. godine. U Crnoj Gori prije toga nikada nije postojala nikakva Mitropolija crnogosko-primorska. Nema – ponvaljamo, NEMA – podataka da je Zetska episkopija osnovana 1220. godine.

 Zetska episkopija (mitropolija) je najkasnije početkom 1450-ih priznala Papu za poglavara, pounijatila se i otpala od Istočno-pravoslavne Crkve. Autokefalna pravoslavna Mitropolija crnogorska, osnovana 1485. na Cetinju, NEMA nikakav kontinuitet s tom „svetosavskom” episkopijom (mitropolijom).

Čija je Miholjska prevlaka?

 Na Prevlaci miholjskoj tokom arheoloških iskopavanja, koja se decenijama kampanjski obavljaju, nije pronađen ni jedan fragmet, kamoli nadgrobna ploča bilo kojega „srpskoga” episkopa ili mitropolita; uopšte, na Prevlaci nije pronađen niti jedan arheološki SPC fragment – ni „s” od nečega što bi aludiralo na srpstvo.

 Tomba, Tombe, Tumba, Preblacha, Previlacha, Prevlacha, Privilaqua, Locus Traiectus, Prevlaka, Miholjska prevlaka, Ostrvo cvijeća, etc. – sve su to nazivi za nisko brežuljkasto ostrvo na južnoj strani Tivatskoga zaliva, široko oko 200 m, a dugo oko 300 m, odvojeno od kopna prirodnim kanalom.

 Arheološki nalazi i istoriografski fakti svjedoče o antičkome naseljavanju Prevlake miholjske. Sondažnim arheološkim istraživanjima utvrđene su antičke građevine sa podnim mozaikom, ranovizantijske građevine, brojni fragmenti preromanske arhitektonske plastike, keramika.

 Poronađen je latinski nadgrobni natpis – abbas (opat). Manastir čiji se ostaci nalaze na Miholjskoj prevlaci su podigli benediktanci – redovnici Rimokatoličke crkve. Stariji srpski istoričar, dr Ivan Božić, zapisuje da se benediktinska opatija zvala Tumba Sancti Michaelis. Sve te činjenice su provjerljive.

 Provjerljivo je i da su na Prevlaci miholjskoj, prema „Ljetopisu popa Dukljanina”, za doba Dukljanske države tvrđava i dvor. Priložnik prevlačkoga manastira je prvi dukljanski kralj Mihailo Vojislavljević. Njegov sin, princ Bodin, budući najmoćniji dukljanski kralj, upravlja Župom Grbalj. Jedan od njegovih prejemnika, dukljanski kralj Đorđije Vojislavljević, 1115. godine je poveljom gradu Kotoru „mnoge slobodštine i privilegije pokloni”, uključujući i crkvu Sv. arhangela Mihaila na Prevlaci.

 Iz doba Balšića, koji su zajedničkom izjavom 1369. konvertovali u katoličku vjeru, postoje dokumenti da su 1371. na Prevlaci Ćefallija Radić i Andrija Paštorović, „uticajni ljudi zetskoga vladara Đurađa I Balšića”; jedan drugi poglavar nezavisne zetske države, Balša II Balšić – „magnificus dominus Balsa Balsish, Gente Canine et Aualone dominus”, budući obolio, liječi se 1381. i sâm, na Prevlaci, etc.

 Po zakonima Crne Gore, na Miholjskoj prevlaci je kategorisan i evidentiran spomenik kulture Prevlaka s ostacima manastira Sv. Mihaila, dugačkim 21 m, a širokim 12,5 m. U neposrednoj blizini, jednobrodnu, zasvedenu poluobličastim svodom, s polukružnom apsidom na istočnoj strani crkvicu Sv. Trojice je sagradila 1833. kontesa Ekatarina Vlasteleinović. Ona crkvicu i pośed nije zavještala u to vrijeme nadležnoj episkopiji Srpske crkve u Zadru, već Njegošu, poglavaru autokefalne Mitropolije crnogorske – Crnogorske pravoslavne crkve. Crkvica je rješenjem Regionalnoga zavoda za zaštitu spomenika kulture u Kotoru br. 204/98 od 14. decembra 1998. upisana u Registar spomenika kulture.

 Prema nalazu Mladena Crnogorčevića iz 1892. godine, na Prevlaci je „ukopište ne samo okolnim selima, da li i daljnim krajevima, čemu ima više primjera”. Ukupno su locirana četiri groblja. Neke od kostiju iz prevlačkih grobnica, bez bližih podataka iz kojega su vijeka ili milenijuma, sveštenici SPC, prema njihovim izjavama, sredinom 1990-ih su čeprkali, prebirali i mirisali. Pa su proglašene „srpskim i svetim”, a sve po abrakadabra kriterijumu – „jer su mirisale”!

 Ta epizoda na svoj način je bolesno morbidna. Naime, neke od tih kostiju su nošene na Vojno-medicinsku akademiju u Beograd – radi testiranja na otov (arsenik). Cilj je bio da se dokaže izmišljotina iz novijih vremena da je, svojevremeno, jedan katolik, Kotoranin, inače uredni davni vlasnik Prevlake, biva, otrovao na desetine tamošnjih „srpskih monaha”, sada poglašenih „sveštenomučenicima prevlačkim”. Rezultat testiranja na VMA – negativan.

 1960-ih vlasnik parcela na Prevlaci miholjskoj postaje Poljoprivredni kombinat iz Beograda (PKB), grade se bungalovi. Prevlaka je tada nazivana Ostrvo cvijeća, razvija se za srpske turiste „paradajz” turizam. Od PKB ga preuzima JNA i tu se za male pare baškare oficiri i njihove porodice. Početkom 1990-ih u tamošnjim bungalovima su naseljene vojne izbjegličke porodice.

 Do pośeda na dijelu Prevlake miholjske SPC se dočepla 12. decembra 2002, kada, na isteku mandata – a šest dana uoči donošenja ustavne povelje kojom sve vojne nepokretnosti u Crnoj Gori pripadaju državi Crnoj Gori – savezni ministar odbrane i funkcioner Socijalističke narodne partije Velimir Radojević potpisuje akt da se parcele na Ostrvu cvijeća „ustupaju” SPC.